Tết nguyên đán đã cận kề, những gia chủ thường chọn ngày Hoàng đạo để tiến hành tỉa chân nhang, bao sái ban thờ – việc giản dị nhưng lại rất quan trọng và cần làm đúng phép vì sợ phạm lỗi với Thần linh và gia tiên.
Sau Rằm tháng Chạp chính thức tỉa chân nhang
Tỉa chân nhang, bao sái ban thờ nên lựa chọn ngày Hoàng đạo. Thời hạn tốt nhất để tiến hành là ngày 23 tháng Chạp – là ngày 3 vị Táo quân về trời, nhà nhà rất có thể lau chùi và vệ sinh ban thờ để đón những vị Táo quân trở về thế gian, sẵn sàng đón gia tiên về ăn Tết được trang nghiêm, thật sạch.
23 tháng Chạp 3 vị Táo quân về trời, nhà nhà rất có thể bao sái ban thờ để sẵn sàng đón Tết. Hình ảnh minh họa.
Trước lúc tỉa chân nhang ngày 23 tháng Chạp nên sẵn sàng mâm lễ nhỏ gồm:
– Lễ vật: Hương, nến, hoa quả, trầu cau, nước, tiền mã (vàng mã theo truyền thống cuội nguồn, nhưng hạn chế).
– Khăn sạch để lau ban thờ.
– Rượu gừng, hoặc nước ngũ vị hương, nước vỏ bưởi, nước gừng… để bao sái ban thờ.
Giấy tờ thủ tục tỉa chân nhang, bao sái ban thờ ngày 23 tháng chạp
Gia chủ cần cảnh báo tắm rửa thật sạch, ăn mặc Gọn gàng.
Sắp xếp mâm hoa quả đặt lên trước lúc dọn ban thờ và đồ thờ cúng.
Sau đó thắp 3 nén hương kính cáo Thần linh và tổ tiên cho gia chủ sẵn sàng bao sái ban thờ, tỉa chân nhang cho thật sạch… sẵn sàng đón Tết. Mong thần linh và tổ tiên tạm lánh để con cháu bao sái, lau dọn được thật sạch.
Văn khấn tùy thầy, tùy nhà mà có bài văn khấn thích hợp, nhưng rất có thể đọc theo cuốn Văn khấn nôm Việt Nam (một trong những người cảnh giác còn gieo đài âm dương, nếu được 1 âm 1 dương thì mới tiến hành bao sái), còn phần lớn chờ tuần hương cháy hết thì chính thức bao sái ban thờ.
Về nguyên tắc chỉ được dịch chuyển bình hoa, chén nước, đỉnh đồng, đèn… trên ban thờ. Riêng bát nhang, bài vị đã ổn định thì không nên xê dịch.
Cảnh báo quan trọng khi tiến hành tỉa chân nhang ngày 23 tháng Chạp là nếu trong nhà có 2 bàn thờ (bàn thờ gia tiên và bàn thờ Táo quân) thì đều phải tỉa chân nhang.
– Người tiến hành việc lau chùi và vệ sinh ban thờ, tỉa chân hương phải là người cảnh giác, có tâm trong việc thờ cúng. Khi tiến hành bao sái cũng phải tắm rửa thật sạch, thao tác làm việc thành tâm.
– Chổi quét hoặc khăn lau bàn thờ thường được dùng riêng, và rất hạn chế sự chung đụng.
– Nước lau bàn thờ là nước sạch, sau đó tiếp tục dùng rượu trắng pha với gừng giã giập (hoặc nước vang – nước ngũ vị hương) để lau sạch bàn thờ.
Khi chân nhang nhiều, bát hương đầy cần bao sái ban thờ, tỉa chân nhang. Hình ảnh minh họa.
Khi lau bát nhang, bài vị cần dùng khăn sạch lau 1 lần, sau đó phun rượu pha gừng giã nhỏ, (hoặc nước hoa, ngũ vị hương…) lau đợt nữa. Người biết thì vừa lau và đọc chú làm sạch pháp giới, người không biết thì đeo khẩu trang bao sái (vừa không thở làm vấy bẩn đồ thờ cúng, vừa không hít tàn hương vào hệ hô hấp).
Sau khoản thời gian bao sái xong, chọn 5 chân nhang đẹp (nhiều người chọn chân nhang còn cuốn tàn) để lại trong bát hương. Tro hương nếu đầy rất có thể dùng thìa sạch múc bớt đi. Chân hương đã tỉa đem hóa, thả tro vào sông suối, gốc cây… nơi không ô uế, hoặc bị nhiều người đi lại giẫm lên.
Sau khoản thời gian bao sái, lau chùi và vệ sinh thật sạch thì thắp tuần hương mới kính cáo thần linh, gia tiên là đã hoàn thành công việc. Rất có thể biện một lễ nhỏ (hoa quả, rượu trầu cau… nhưng không tồn tại cũng không sao vì thần linh và gia tiên luôn luôn chứng giám tấm lòng thành tâm của con cháu chứ không yên cầu), rồi tụng Chú Đại bi 3 lần, hoặc đọc kinh Dược Sư cầu an cho tất cả nhà.
Ngày đẹp giờ tốt rất có thể chọn để tỉa chân nhang, bao sái ban thờ
Sau rằm tháng Chạp là tỉa chân nhang, bao sái ban thờ được, nhưng nên lựa chọn ngày Hoàng đạo, kỹ lưỡng hơn thì chọn ngày phù hợp với công việc tế tự, hoặc ngày bách sự nghi dụng.
Theo tính toán, thời hạn tốt nhất để tỉa chân nhang, bao sái ban thờ là ngày 23 tháng Chạp – đó là ngày mà theo dân gian những Táo quân đã về trời để bẩm tấu Thiên đình những điều xảy ra trong mái ấm gia đình gia chủ 1 năm qua. Nhân lúc những Táo đi vắng thì gia chủ tranh thủ lau chùi và vệ sinh thật sạch thể hiện tâm thành biết ơn quan Thần linh, Táo quân, gia tiên tiền tổ… và sẵn sàng đón tổ tiên về ăn Tết cho thật sạch, trang nghiêm.
Hiện nay nhiều mái ấm gia đình thờ cả họ đằng ngoại trên bàn thờ gia tiên – việc này là hợp cách theo quan niệm mới là “Nội Ngoại cân bằng như nhau”. Nhiều họ đằng ngoại không tồn tại đàn ông thì con rể thờ phụng cũng là cách thể hiện tấm lòng báo hiếu phụ thân mẹ vợ.
Cảnh báo bàn thờ Gia tiên thờ tổ tiên nhà mình. Nếu đặt bát hương thần linh lên bàn thờ Gia tiên là không đúng. Nếu để bát hương Phật Bà Quan Âm càng không được. Bởi lẽ Gia tiên không thể “ngồi cùng” Thần linh và Phật được, muốn thờ cần lập bàn thờ riêng.
– Một số trong những nhà không lập bàn thờ ông Táo, mà thờ chung trên bàn thờ gia tiên. Họ đặt bát hương ông Táo ở bên phải cao hơn bát hương gia tiên. Sự phối kết hợp này không hợp lí, mà nên có bàn thờ ông Táo riêng.
– Một số trong những nhà bàn thờ có nhiều bát hương từ cụ tổ, ông, bà, phụ thân, mẹ… nên quy về một bát hương hội đồng thờ chung toàn bộ là tốt nhất.
– Bà Cô, Ông Mãnh là những người chết trẻ – được dân gian cho là rất thiêng. Bát hương Bà Cô, Ông Mãnh nếu để cùng bàn thờ Gia tiên nên thấp và nhỏ hơn bát hương Gia tiên.
